सुरक्षित मातृत्वबारे केबारा काथा

   सुरक्षित मातृत्व
, स्वास्थ्य पुवाती बेर्छानीसे स्वस्थ्य छुवार जलम् आर छुवार जलमेर बाद पुवाती माअडर भि स्वस्थ्य अवस्था आच्छा बेन्बार प्रक्रियाडक सुरक्षित मातृत्व कहाल जाछे । स्वस्थ्य छुवारक जनम दिवार बादे  पुवातिर शारिरिक रुपसे मात्र निहएने मानसिक रुपसे भि स्वस्थ्य हबा जरुरि हबे । कुन्ह भि किसिमेर डर आर चिन्तासे गर्भत रहाल छुवारक भि असर परेचे । अइड बादे पुवातिरक एनंति अवस्थात् बिशेष ध्यान दिवा हबे । पुवातिरक बिशेष करे एइड अवस्थात् खोप, खाना,सरसफाइ आर आराम लाखाति काथालात ध्यान दिवा लागे ।
     अशिक्षा, गरिबि आर पहुँच निहबार कारनसे बेर्छानिला नेपालत, जेइठिना आल्हा भि भेल्ला झना अशिक्षित लोकला छे । नेपालडत आर हामार समाजत् भेल्लालोक आल्हा तक भि सुरक्षित मातृत्वर बारे कमे जानकारि राखेचे । सुगम आर सहरलात मात्र यिला सेवा विस्तार हइचे लेकिन दुर्गम ठाअँत् यिला भेलेला काथासे आल्हाअँ सुरक्षित मातृत्वर अवसरलासे दुरे छे ।


    हामार समाजडत आलहाअँभि स्वास्थ्य संस्थात जाएने पुवातिरक छुवा जन्मवार आगुत नियमित रुपत जाचँ करवार काथालासे परेछे । यिड सुविधा चेतना आर शिक्षित हुवाल लोकला लिवार करेचे ते यिला सुविधा लिवार लोकला आल्हाअँभि न्युन छे । हामार समाजडत आल्हाअँभि स्वास्थ्य संस्थात जाएने छुवा जन्मवार मुस्रादलार कमि छे । जाहातक घरते, पुवातिरक बिस हले अझा गुनिसे पात कसिये लेजाबार आर जिलुमे मुस्किल पर्ले मात्र अस्पतालेरति दौडिबार समस्याला यथाबत छे ।
     पाछिल्ला समयत् स्वास्थ्य संस्थात जाएने छुवा जन्मवार लोकलार संख्या बाढलेअभि यिहार बारे जानकारी निहबार कारन, भौगोलिक विकटता, गरिबी, अशिक्षा,जनचेतनार कमि आर आर्थिक, सामाजिक कारनसे मुस्रादला घरते छुवा जन्मिबार बाध्य छे । यिहार संगे मातृ मुत्युदर, शिशु मृत्युदर हबारभि जोखिम बहुते छे । विस्व स्वास्थ्य संगठनडर प्रतिवेदन अनुसार नेपालडत प्रति लाखत् एकसय एकतर माअँलार मरन हुवाल देखाइचे । सुरक्षित मातृत्वर ताने सरकारट आनाल कार्यक्रमलासे भेलेला महिलाला बन्चित छे । मुस्रादलार काम छुवा जन्मबार हए, भगवानड दिबेते पाइजाबे कहवार मानसिकता आर कम छुवा सुखि परिवारेर लाखा काथाला ज्ञान निहबार कारन सुरक्षित मातृत्व हबा निसकिचे आर भेलेला व्यवधान आसिते रहचे । यिला काथालासे पार पाबार ताने सुरक्षित मातृत्व किया लागे, कि हये, किया मामुलि निहए जोखिमवाला हए कहवार काथा गटेलाके जानकारी करुवार आवस्यक हते गिछे ।


     आलहाकार समयत नेपालडत सुरक्षित मातृत्वसंगे छुवा आर पुवातिर स्वास्थ्य सुधार बेनवार ताने भेलेला निति आर कार्यक्रमला संचालन कर्ते आसिचे । सहश्राब्दी विकास लक्ष्य अनुसार नेपालडत उच्च रहाल मातृ मुत्युदर आर नजावत शिशु मुत्युदर कम करवार ताने माअँ सुरक्षा कार्यक्रम, गुमगुम झला कार्यक्रमला आनिचे । स्वास्थ्य संस्थात जाएने पुवातिला छुवा जन्माले पाचसय टाका भत्ता दिवार नियम बेनाते पुवातिलाक सकभर स्वास्थ्य संस्थात जाएने छुवा जन्मवार बानि करवार आर आर्कषित करुवार ताने हए । तथापि गाअँघरलात, विपन्न समुदायलात पुवातिलार समयते जाचा निहवार, घरते छुवा जन्मबार, पुवाति आर भर्खर जन्माल छुवार नियमित जाचँ निहवार आर बेठेग्नार गर्भधारण रोक्बार ताने परिवार नियोजनेर साधनलार उपायोग निकर्वार कारन माअँ निते छुवार मर्वार दर बेसि छे । माअँ निते छुवार मर्वार दर बेसि, घरते छुवा जन्मुबारला बेसि, स्वास्थ्य संस्थात जाएने माअँ निते छुवार जाचँ कबार्र लोक कम, सरकारी स्तर से संचालन हुवाल कार्यक्रमला लोकेर घर एंगनात निपुग्वार कारन एनङति समस्याला देखागिछे ।
     ताहाते आल्हा स्वास्थ्य संस्थात जाएने माअँ निते छुवार जाचँ कर्बार, प्रसुति कर्बार लोकलार संख्या बारुवार ताने सरकारट देशभर भेलेला प्रसुति सेवा केन्द्रला थपिचे । टिभि रेडियो लगायत संचार माध्यमलासे आम जनतालाक यिहार बारे जानकारी होक कहेने सुचना, विज्ञापनला प्रसारन, प्रचार करेचे । जिल्ला आर गाविसलात् यिहार जनचेतना बाढुवार आर असल पुवाति सेवालाक पहिला प्राथमिकता दिवार काम कराल गिछे ।
      सत्य हयकि पुवाति आर छुवा जन्मिबार काथा एकटा प्रकृतिर देन हये, प्राकृतिक प्रक्रिया हये लेकिन माअँ निते छुवार मर्वार काथा मामुलि निहबार कारन यिला समस्याक खतम करवा लागे । माअँ निते छुवार स्वास्थ्यर संगे आस्वार गटे काथालाक मुस्रादलार मौलिक अधिकारेर रुपत स्थापित करवा लागे । नौ महिना कोखत छुवारक पालिए, राखिए छुवा गुम्बार पिडा माअँरए जानेचे आर पुवातिरक गुम्बार पिडा बाप बनुवार आसा बोकाल लोकटए जानेचे । ताहाते कालिकार दिनत सुरक्षित मातृत्वबारे बेसिसे बेसि काथाला जानकारी आर यहाँर प्रभावकारी कार्यन्वयन कर्ते लेजावार आवस्यकता छे ।

No comments