क्याए हाराइगेल पाटार खेति ?

n कर्ण राजबंसि /सिडनि अस्ट्रेलिया

जात्रा पाब्नि तम्हा हामार घर आसिए पुगिचे । कृषि (खेति बारि) मुख्य पेसा हवार हामा तराई मुलबासि आदिबासिला नगदि बालिर रुपत पाटा यानिकि जुट खेति करिए आसिस्न । नगदि बालि करिएने पाटा बेचा पैसा दिए पाब्नि पोल लात आवस्यक पर्वार सामानला किनमेल करिस्न । हितिनाकार आदिवासिला खेति पुर्नाए तरिकासे करिलेअ भि आल्हातक संसारत प्रचिलित स्वास्थ्य उपयोगि अर्गानिक खेति कर्वार कुन्हो नायाँ तरिका निहएने हितिनाकार आदिवासिला परम्परागत तरिकासे खेति कर्वार एक मात्र तरिका हए । अर्गानिक खेति आल्हा विश्वरत धनि मुलुकलात बेसिकरे प्रचलित हुवाल देख्वा मिलेचे । माने हामार हितिना कर्वार एक्टा अर्गानिक खेति पाटा आस्वार एकदशक भित्रते लगभग ओर हइगिछे कहेने कहिले सायद फरक निपर्बे । 

बाजारत पाटा किनमेल हवार हामार बाजारलात आल्हा पाटार खरिद बिक्रि सुन्य हए गिछे । किसानलार प्रति हुवाल सरकारि बेवास्ता, श्रमेर अवमुल्यन, बाजारेर अभाव, बिक्रि मुल्यसे लागत मुल्य बेसि पर्वा जावार, झन्झटिया उत्पादन प्रकिया साथे प्लास्टिकेर बाजारेर कारनत पाटार सामाग्रिला बिस्थापित हवार लाखा मुख्य कारणसे पाटार उत्पादन हवा छडिचे । पाटार काथा कहिले आल्हा विश्वराते प्लास्टिकेर झलालाक निृत्साहि एंव प्लास्टिकेर झलाला पुर्ण रुपसे बन्द करेचे । प्लास्टिकेर प्रयोगसे स्वास्थ्यत गम्भिर असर पर्वार आर हामार अगल बगलेर बातावरणक नक्सान कर्वार कारनत अमेरिका, अस्ट्रेलिया लाखा धनि राष्ट्रला आल्हा प्लास्टिकेर सट्टा बाताबरण मैत्रि पाटासे बेनाल झला लाक प्रचलनत आनेचे । एनङ्गेकरे कोच जातिला बुन्वार धक्रा, झालङ, झला, जाउलि लाखाति बस्तु ला अल्हा विश्व बाजारत ठाई लिवार देखाजाछे आर पाटासे बेनाल बस्तुला निर्यात करिएने देशेर बिकास कराजावार देखाजाछे । माने हितिना हामार जन सक्ति युवाला खाडि मुलुकलात सस्ता रुपत आप्नार श्रम बेच्वार बाध्य हुवाल स्थिति छे । कोचलार कृषि जन्य खाद्य बस्तु उत्पादन कर्वार सिपेर जर्गेना कर्वार बादे राज्य स्तरसे योजना बेनावार नितान्त आवस्यकता देखाजाछे । 

हितिनाकार आदिवासिलाक गरुवाँसि पाब्निर (तिहार) ताने पाटार सिन्टि अनिवार्य हवार कारनत गरुवाँसि मानावार ताने मात्र एक–आध याहार खेति हचे निते यहाँर खेति निहवार बाताचे हितिना बसोबास कर्वार किसानला । कोच जातिला गरुवाँसि पाब्नित परम्परा अनुसारे हुका–हुकि खेल्वारताने अनिवार्य रुपे सिन्टि लागेचे । हुका–हुकि परम्परा बास्तवत एक्टा कोच परम्परा मात्र निहएने यहार बैज्ञानिक कारन समेत रहाल छे । हुका–हुकिर कारनत उत्पादन हुवाल पाटासे बेनाल सामानला आजि विश्वते बाताबरण मैत्रि हवार साथे स्वास्थ्यर ताने पेल्किया (हरियो) पाटा सागेर कारनत बहुतला रोगलासे लड्वार छमतार समेत बिकास करेचे । चाइनात चाइनिजला पाटा सागलाक दाबाईर रुपत खाचे आर प्रयोग करेचे । पाटा सागत पावार भिटामिनला बहुतला रोगलारसे बाचावार आर चखुुर संगे सम्बन्धित रोग निलाग्वार विसेसज्ञला बाताचे । आल्हाकार समयत खेतिपातिर ताने आवस्यक पर्वार साहारबाला माटिर धनि हामा हइलेअभि पाटा बिनार हामार बाजारला आच्छा संकेत माने निकरेचे । प्रकति प्रदत साहारबाला माटित खेति कर्वा निसक्वार, हामार कृषक लाक प्रोत्साहन आर व्यबस्थापन कर्वा निसक्वार, स्थानिह श्रोत साधनलार परिचालन आर प्रयोग नि कर्वासक्वार हामा नेपालि आर हामार सरकारटा नाया नेपालेर निमार्ण कर्वा पाबे ते ? नाया नेपाल सम्भव बेन्वार ताने कोचलार कला, सिप, ज्ञान, भासा, संस्कृति लार संरक्षण हवार जरुरि देखाजाछे ।